مقدمه:
امروزه پلاستیک ها تقریبا در تمام بخش های زندگی بشر کاربرد پیدا کرده است. سبک بودن و قیمت مناسب و همچنین امکان بازیافت مجدد اصلی ترین ویژگی هایی است که باعث شده پلاستیک ها در همه ی صنایع بسیار پرکاربرد وجود داشته باشند. از صنایع بسته بندی مواد غذایی، ظروف پلاستیکی، قطعات خاص و مهم تجهیزات پزشکی و درمانی گرفته تا صنایع سنگین مثل نفت و گاز و صنایع معدنی انواع مختلف پلاستیک کاربرد دارند.
در این مقاله بعد از معرفی پلیمر ها و پلاستیک ها در مورد کاربرد آنها در شیرآلات صنعتی و بیان ویژگی های شیمیایی و فیزیکی پلاستیک های پرکاربرد دراین صنعت خواهیم پرداخت.
پلیمر و پلاستیک :
در زندگی روزمره برای خرید وسایل منزل، خودرو و … و یا به هنگام کار در واحد های تولیدی و صنعتی برای انتخاب شیرآلات یا لوله و اتصالات همواره با کلمات پلیمر و پلاستیک مواجه می شویم و معمولا این دو کلمه را به اشتباه به جای یکدیگر استفاده میکنیم. با داشتن یک شناخت نسبی از پلیمر و پلاستیک با دید وسیع تر و آگاهی بیشتر کاتالوگ های سازندگان را مطالعه و در نتیجه انتخاب صحیح تر و بهینه تری را خواهیم داشت.
مونومر (Monomer) :
مونومر یک مولکول با وزن مولکولی پایین است.
پلیمر(Polymer) :
مونو (Mono) به معنی یک، مر(mer) به معنی واحد یا جز است و کلمه ی پلی (Poly) به معنای زیاد است.
مونو + مر: تک واحد / پلی + مر: چند واحد به بیان دیگر از به هم پیوستن دو یا چند مونومر، زنجیرهای مولکولی به نام پلیمر به وجود می آید.
پلیمرها یا به صورت طبیعی و ارگانیک هستند مثل نخ، چوب، پشم و یا از مواد ترکیبی یا نیمه ترکیبی به وجود می آیند.
پلاستیک (Plastic) : پلاستیک ها از ترکیب چند پلیمر با یکدیگر ساخته میشوند.
صدور پیش‌فاکتور آنلاین
انواع پلاستیک و پلیمر :
پلاستیک ها را بر اساس چند فاکتور به روش های مختلف دسته بندی میتوان کرد:
الف-تقسیم بندی طبق ساختار مولکولی و وابستگی دمایی خواص فیزیکی:
ترموپلاستیک ها Thermoplastics) : با گرما ذوب میشوند و قابلیت ذوب مجدد دارند .
ترموست ها (Thermosets): قابلیت ذوب مجدد ندارند
الاستومر ها (Elastomers) : خواص کشسانی بالا دارند و انعطاف پذیرند. الاستومر ها از پلیمرهای طبیعی مثل لاستیک طبیعی نیز هستند.
ب-تقسیم بندی بر اساس هزینه و نوع عملکرد:
1-پلاستیک های بالک یا استاندارد یا معمولی Commodity:
تولید بالا و با هزینه ی کم، مثل HDPE, LDPE, PP, PVC, PS, EPS, PET
2-پلاستیک های مهندسیEngineering :
پلاستیک های مهندسی با خواص مکانیکی بهبود یافته و پایداری ابعادی بیشتر در مقایسه با پلاستیک های استاندارد، مثل HIPS, PA, PC, ABS, PPC-ABS, PO-PS, POM-PUR, PBT, PET, POM, PMMA, SAN,
3-پلاستیک های عملکرد بالا یا پلاستیک های خاصHigh-Performance:
پلاستیک هایی با کاربرد های مهندسی و با خواص مکانیکی بهبود یافته تر نسبت به دو گروه قبل، مثل:
Liquid crystal polymers (LCPs), Polyetheretherketone (PEEK), Fluoropolymers (e.g., PTFE, PVDF)
4-پلی آمید ها:IMIDIZED
ج-تقسیم بندی براساس شکل ساختار مولکولی :
شکل و آرایش قرارگرفتن مولکول های پلاستیک در کنار یکدیگر تاثیر زیادی روی خواص فیزیکی آنها دارد و بر این اساس به دو گروه زیر تقسیم بندی میشوند:
پلاستیک های کریستالی(CRYSTALINE): مثل : PE, PP, PA, POM, PET,PBT
پلاستیک های آمورف(AMORPHOUS):مثل:ABS, PC,PVC, EVA
خرید اینترنتی شیرآلات صنعتی
همیشه یافتن محصولات باکیفیت با قیمت رقابتی و مناسب یک چالش بوده است. در شرکت ریتاپی با انتخاب محصولات گسترده و متنوع، تجربه یک خرید آنلاین برای کاربران اختصاص یافته است.
چرا از پلاستیک ها در شیرآلات استفاده میشود؟
خوردگی و مقاومت در برابر خوردگی اصلی ترین عامل تخریب و افزایش هزینه های تعمیر شیرآلات و نیز کاهش طول عمر آنهاست. پلاستیک ها در مقاسیه با از فلزات مقاومت شیمیایی بهتری برخوردارند.
استفاده از پلاستیک ها هزینه تولید یک شیر را به میزان چشمگیری کاهش میدهد و سبکی پلاستیک، نیروی لازم برای تعمیر و نگهداری را کم میکند. اما فقط در سیستم های با فشار پایین و متوسط قابل استفاده هستند چرا که تحمل فشار بالایی ندارند.
چه قسمت هایی از یک شیر را مواد پلاستیک تشکیل میدهد؟
در شیرآلات پلاستیکی بسته به نوع شیر تمام اجزای آن میتواند از پلاستیک ساخته شده باشد ولی در شیرآلات بزرگتر و با تحمل فشار بالاتر، سیت و آب بند ها و واشرها پلاستیکی هستند و همچنین از پلاستیک ها به عنوان روکش در جداره داخلی و بر روی قطعه آب بند استفاده میشود تا از تماس مستقیم آن ها با سیال در گردش و از خوردگی و از بین رفتن فلز جلوگیری شود.
این غلاف و روکش های لاستیکی در بیشتر موارد قابل تعویض هستند و همین امر باعث کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری میشود.
به طور کلی پلاستیک ها در دو بخش:
1-بدنه
2- آب بند
شیرآلات مورد استفاده قرار میگیرند.
پلاستیک های پرکاربرد در شیرآلات صنعتی:
در چه صنایعی از شیرآلات پلیمری استفاده میشود؟
- صنایع شیمیایی و پتروشیمی
- صنایع غذایی و دارویی
- سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب
- کشاورزی و آبیاری
- نیروگاه‌ها و صنایع نیمه‌سنگین
در عکس زیر به بررسی ویژگی های شیمایی و خصوصیات هر یک از این پلاستیک ها میپردازیم:
جمع‌بندی
استفاده از پلیمرها در شیرآلات صنعتی نه‌تنها باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی و کاهش وزن میشود، بلکه در بسیاری از موارد باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه نگهداری در طول زمان خواهد شد. با شناخت درست از ویژگی‌های فنی هر پلیمر، میتوان انتخاب هوشمندانه‌تری برای کاربردهای مختلف صنعتی داشت.
