فلنج چیست؟
فلنج قطعه‌ای از اتصالات صنعتی به شمار می‌آید. از فلنج‌ها برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر، اتصال لوله‌ها به دیگر قطعات مانند پمپ، شیرآلات، لرزه گیر و… و همچنین برای تغییر قطر لوله و یا مسدود کردن آن‌ها استفاده می‌شود.
بطور کلی فلنج از سه قسمت تشکیل شده است:
۱. دیسک فلنج
۲. گسکت gasket یا آب بند
۳. پیچ
فلنج‌ها به صورت جفت هستند. نحوه استفاده از فلنج‌ها به این صورت است که هرکدام از دیسک‌ها به یک قطعه متصل می‌شود، سپس گسکت برای آب‌بندی میان آن‌ها قرار گرفته و با پیچ و مهره و یا جوش در جای خود سفت و محکم می‌شود.
نکات مهم برای انتخاب فلنج مناسب
۱. جنس فلنج
برای انتخاب جنس فلنج باید دو نکته را مدنظر قرار داد:
- محیطی که می‌خواهیم در آن از فلنج استفاده کنیم.
- جنس قطعاتی که می‌خواهیم به وسیله‌ی فلنج به هم متصل کنیم.
با توجه به نیاز سیستم، فلنجی که انتخاب می‌کنیم باید در برابر رطوبت، دمای بالا، فشار، زنگ زدگی و… مقاومت بالایی داشته باشد. برای موارد مصرف گوناگون، فلنج با متریال‌های مختلف مانند: فولاد، استنلس استیل، چدن، آلومینیوم، برنج، برنز و پلی اتیلن ساخته می‌شود. با این وجود بیشترین کاربرد را متریال فولاد کربن داراست.
۲. سایز فلنج
سایز فلنج نشانگر قطر داخلی، قطر خارجی و قطر پیچ است. فلنج انتخابی باید هم سایز و متناسب با لوله‌ای که به آن متصل می‌شود، باشد. طبق استاندارد و با توجه به نوع و کلاس (فشار)، فلنج‌ها در ابعادی بین ۲/۱ تا ۶۰ اینچ ساخته می‌شوند.
۳. کلاس فلنج
کلاس فلنج نشان دهنده میزان مقاومت فلنج در آن فشار است. به این معنی که فلنج در فشار ذکر شده بدون شکستن بتواند به کار خود ادامه دهد. در هنگام نصب فلنج باید دقت شود که کلاس فلنج (فشار) با لوله‌ای که به آن متصل می‌کنیم یکی باشد. طبق استاندارد فلنج‌ها به کلاس‌های ۷۵، ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰ تقسیم می‌شوند که نمایانگر حداکثر فشار قابل تحمل است.
انواع فلنج
با توجه به کاربردهای مختلف و استفاده در صنایع گوناگون، فلنج‌های مختلفی را می‌توان انتخاب کرد. در ادامه چند نمونه از انواع فلنج را بررسی می‌کنیم:
فلنج تخت (flat flange)
ساده‌ترین نوع فلنج، فلنج تخت است که دارای سطحی صاف و بدون شیار است. بیشتر از جنس چدنی و فولادی ساخته می‌شود و برای اتصال آن نیاز به دو فلنج و پیچ و مهره است. بهترین گزینه برای استفاده در فضاهای کوچک با دما و فشار پایین است.
فلنج گلودار (Weld neck Flange)
شکل ظاهری فلنج گلودار به این صورت است که دارای گردنی مخروطی شکل و متصل به مرکز فلنج است. قطر گردن فلنج با قطر لوله برابر است و معمولا به صورت لب به لب جوش داده می‌شود. این امر موجب بالا رفتن مقاومت فلنج می‌شود. به همین دلیل از این نوع فلنج در فشارهای بالا، تنش زیاد و ارتعاشات استفاده می‌شود.
فلنج رزوه ای یا فلنج دنده ای (Threaded Flange)
این فلنج در داخل خود دارای رزوه (دنده)های مخروطی بوده و از طریق این رزوه‌ها به لوله‌های دارای رزوه خارجی متصل می‌شوند. به دلیل اتصال به وسیله‌ی رزوه، نیاز به جوش نداشته و به راحتی متصل می‌شوند. فلنج دنده ای برای اتصالات مربوط به لوله‌هایی که ضخامت بالایی دارند، لوله‌های پنج لایه، سه لایه، یک لایه و محیط با فشار و دمای بالا مناسب است.
فلنج اسلیپون یا فلنج روکار (Slip-on Flange)
فلنج اسلیپون یا اسلیپان دارای قطر داخلی بیشتر نسبت به لوله هم سایز خود می‌باشد و لوله درون آن قرار می‌گیرد. اتصال آن از نوع جوشی است و نصب راحتی دارد. این نوع فلنج استحکام کمتری در برابر ارتعاشات و خستگی داشته و قیمت پایین‌تری دارد. به دلیل هزینه اولیه پایین و قابلیت استفاده برای همه‌ی فشارها کاربرد رایجی دارد. البته به خاطر نیاز به جوشکاری بیشتر احتمال بالا بودن قیمت تمام شده در پروژه زیاد است.
فلنج ساکت ولد یا فلنج ساکت جوشی (Socket-weld Flange)
همانطور که از نام آن پیداست از نوع جوشی است و به دو صورت هم از داخل و هم از بیرون می‌توان آن را جوش داد. در اکثر موارد به این صورت است که لوله درون فلنج قرار می‌گیرد و از بیرون یک جوش داده می‌شود. به علت این که نسبت به فلنج اسلیپون مقاومت خستگی بالاتری دارد، بیشتر برای سایزهای کوچک اما با فشار بالا استفاده می‌شود.
فلنج کور (Blind Flange)
از فلنج کور برای انسداد موقت یا دائم جریان سیال در انتهای مسیر لوله کشی و یا جداسازی جریان استفاده می‌شود. شکل ظاهری آن شبیه به دیسک است که به راحتی با پیچ و مهره مکانیکی قابل بستن بوده و نسبت به سایر فلنج‌ها فشار بیشتری را تحمل می‌کند.
فلنج لبه دار یا فلنج لپ جوینت (Lap joint Flange)
این فلنج قابلیت چرخش روی محور خود را دارد از این رو تنظیم پیچ‌های آن ساده است. همچنین به علت عدم تماس با سیال، فلنج مناسبی برای سیستم‌هایی که در معرض زنگ زدگی و خوردگی قرار دارند، است. مدل اتصال آن به صورت جوش لب به لب برای اتصالاتی که ته کوب دارند است.
به غیر از موارد بالا که جز رایج‌ترین فلنج‌ها هستند، یکسری فلنج‌های مخصوص نیز وجود دارد که کاربردهای مختلفی دارند. از جمله این فلنج‌ها می‌توان اوریفیس، فلنج راکتی یا عینکی، انبساطی و کاهنده را نام برد.
برای خرید آنلاین انواع فلنج از فروشگاه ریتاپی کلیک کنید.
کاربرد فلنج
کاربرد اصلی فلنج اتصال دادن است. به طور معمول از فلنج برای اتصال دادن لوله ها، شیرآلات، پمپ‌ها و سایر تجهیزات لوله کشی استفاده می‌شود. در صنایع مختلف از فلنج استفاده‌های گوناگونی می‌شود. موارد زیر نمونه‌هایی از این کاربرد هستند:
- آتشنشانی: به دلیل تحمل شرایط دشوار گزینه مناسبی برای شیرهای آتشنشانی و اتصالات لوله‌ها می‌باشد.
- آب و فاضلاب: نیاز بالای اتصال لوله‌ها و همچنین آب‌بندی و نگهداری لوله‌ها، فلنج در این صنعت بسیار کاربردی است.
- نفت و گاز: در این صنعت به علت گستردگی لوله کشی و نیاز به اتصالات، برحسب نوع کاربرد از فلنج‌های مختلف استفاده می‌شود.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، در تجهیزات بیمارستانی مثل کپسول اکسیژن، ساخت محفظه خلاء، اتصالات تجهیزات مواد غذایی و دکل‌های مخابراتی نیز از فلنج استفاده می‌کنند.
مزایا فلنج
- نگهداری و بازرسی و تعمیر سیستم لوله کشی دارای اتصالات فلنجی آسان است.
- باز و بسته کردن اتصالات فلنجی به سهولت انجام می‌شود.
- امکان تغییر سایز ابعاد لوله‌ها به وسیله‌ی فلنج میسر می‌شود.
- در مواقعی که نیاز به اتصال ابزار دقیق است، بهترین گزینه برای کالیبراسیون می‌باشد.
- دارای انواع مختلفی است و منطبق با شرایط می‌توان از آن بهره برد.
- نسبت به سایر اتصالات نصب راحت‌تری دارد.
معایب فلنج
- ممکن است هزینه نهایی نصب بیشتر از سایر اتصالات شود.
- اگر به خوبی نصب نشود احتمال نشتی دارد.
- در برخی موارد مصرف، نیاز به فضای زیادی دارد.
از فلنج‌ها می‌توان به عنوان روشی مطمئن برای اتصالات سیستم‌های لوله کشی و سایر تجهیزات در صنایع مختلف استفاده کرد. این نوع اتصال به دلیل مزایایی که ذکر شد، در کنار اتصالات جوشی از محبوبیت بالایی برخوردار است. در این مقاله سعی شد به معرفی فلنج و انواع آن و کاربردهای آن برای آشنایی کاربران پرداخته شود. در نهایت شما می‌توانید با مراجعه به سایت ریتاپی و همچنین تماس با پشتیبان‌های سایت اطلاعات بیشتری کسب نموده و تجهیزات مورد نیاز خود را تهیه کنید.
