راهنمای جامع انواع فلنج و کاربرد آن‌ها در پایپینگ

انواع فلنج در صنعت پایپینگ

در نگاه اول، شاید همه‌ فلنج‌ها شبیه هم باشند. اما تفاوت در طراحی و نوع اتصال باعث می‌شود هر نوع، کاربرد خاص خود را داشته باشد. در ادامه با انواع فلنج آشنا می‌شویم:

۱– فلنج گلودار (Weld Neck Flange)

فلنج گلودار، یکی از متداول‌ترین و مقاوم‌ترین انواع فلنج است. گردنی مخروطی دارد که به‌آرامی به لوله جوش می‌شود. این طراحی باعث می‌شود تنش بین فلنج و لوله به‌صورت یکنواخت پخش شود.

کاربرد:
در سیستم‌هایی با فشار و دمای بالا، مثل خطوط بخار، نفت و گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها.

تجربه‌ی میدانی:
در بسیاری از پروژه‌های نیروگاهی که با دماهای بالای ۴۰۰ درجه سروکار داریم، مهندسان تنها گزینه‌ امن را فلنج گلودار می‌دانند. جوش نفوذی کامل این نوع فلنج، اتصال را تقریباً دائمی می‌کند.

۲- فلنج تخت (Flat Face Flange)

همان‌طور که از نامش پیداست، سطح فلنج تخت کاملاً صاف است. این نوع معمولاً در اتصالات چدنی یا تجهیزاتی استفاده می‌شود که نباید بار اضافی فشاری روی سطح وارد شود.

کاربرد:
در سیستم‌های با فشار پایین تا متوسط، به‌ویژه در صنایع آب و فاضلاب یا تاسیسات ساختمانی.

نکته:
هنگام بستن پیچ‌ها، باید گشتاور به‌صورت متوازن پخش شود تا از ترک برداشتن سطح جلوگیری شود.

۳ – فلنج اسلیپون (Slip-on Flange)

فلنج اسلیپون ساده، مقرون‌به‌صرفه و محبوب است. لوله از درون آن عبور می‌کند و سپس در داخل و بیرون فلنج جوش می‌خورد.

کاربرد:
برای فشارهای متوسط، در پروژه‌های صنعتی عمومی یا سیستم‌های خنک‌کننده و فاضلابی.

مزیت:
نصب آسان و هزینه‌ی کمتر در مقایسه با فلنج گلودار.
اما در مقابل، تحمل فشار کمتری دارد و برای سیستم‌های بحرانی توصیه نمی‌شود.

۴– فلنج رزوه‌ای یا دنده‌ای (Threaded Flange)

در فلنج رزوه‌ای، به‌جای جوشکاری، اتصال از طریق رزوه‌های داخلی انجام می‌شود. این نوع معمولاً در سیستم‌هایی به‌کار می‌رود که جوشکاری مجاز یا ایمن نیست.

کاربرد:
در خطوط کوچک، سیستم‌های گازی یا محیط‌های انفجاری که نیاز به عدم جرقه دارند.

نکته‌ی کاربردی:
در فشارهای بالا و دماهای زیاد توصیه نمی‌شود، چون احتمال نشتی در رزوه‌ها افزایش می‌یابد.

۵– فلنج کور (Blind Flange)

فلنج کور برای مسدود کردن انتهای خط یا دهانه‌ تجهیزات استفاده می‌شود. در واقع، این نوع فلنج مثل درپوشی عمل می‌کند که می‌تواند بعداً باز و بسته شود.

کاربرد:
برای تست فشار خطوط، تعمیرات یا توقف موقت جریان سیال.

تجربه‌ی پروژه‌ای:
در خطوط انتقال آب شهری، معمولاً از فلنج کور در انتهای خطوط فرعی استفاده می‌شود تا در آینده بتوان مسیر را ادامه داد.

۶– فلنج لبه‌دار یا لپ جوینت (Lap Joint Flange)

فلنج لبه‌دار معمولاً همراه با قطعه‌ای به نام استاب اند (Stub End) استفاده می‌شود. در این نوع، فلنج آزادانه دور استاب اند می‌چرخد و در نتیجه نصب و تنظیم پیچ‌ها راحت‌تر است.

کاربرد:
در سیستم‌هایی که نیاز به باز کردن مکرر اتصال وجود دارد یا فلنج‌ها باید بارها تنظیم شوند.

مزیت:
کاهش هزینه برای متریال‌های گران‌قیمت، چون فقط استاب اند باید از جنس مقاوم ساخته شود، نه کل فلنج.